Jak wygląda daniel?
Daniel podobny jest z budowy nieco do jelenia, jednak jego sylwetka jest mniej
kształtna. W zadzie jest on wyższy niż w barku (odwrotnie niż jeleń). Szyję ma
krótką i fałdzistą, badyle krótkie, a poroże rozchylone na boki.
Suknia daniela w lecie jest rdzawobrązowa. W zimie przybiera kolor
brudnobrązowy, na bokach, do 1/3 od dołu tułowia, ma białe cętki. W zimie cętki
te są słabo widoczne, sierść dłuższa. Przez grzbiet ciągnie się ciemny pas.
Pierś od przodu, badyle i podbrzusze daniela są popielate, w okolicy ogona ma
białawe lustro okolone ciemną obwódką. Kwiat (ogon) dłuższy niż u jelenia
(długość ok. 25 cm), z wierzchu czarny, znajduje się w ciągłym ruchu. Szczegół
ten jest bardzo charakterystyczny dla daniela. Łyżki daniela, zawsze stojące w
bok, są w środku porośnięte jaśniejszym włosem. Daniel-byk ma poroże w kształcie
litery U. Poroże to jest inne niż u jelenia, gdyż w połowie jego wysokości
rozpoczyna się łopata, od przodu gładka, a z tyłu z odnogami (sękami). Poroże
daniela nie ma odnogi nadocznej, a tylko oczniak i opierak, a potem łopatę.
Wśród danieli dość często spotyka się osobniki o sukni białej lub czarnej. Taka
barwa sukni nie jest wynikiem albinizmu (biała) lub melanizmu (czarna), ale
zwykłą odmianą barwy danieli, która może występować w różnych odcieniach.
Różnorodność barwy danieli nie wiąże się więc z niedorozwojem fizycznym lub z
jakimiś zaburzeniami organizmu zwierzęcia.
Charakterystyczne jest to, że daniel-byk i łania nie mają grandli.
Jaka jest wielkość daniela?
Daniel-byk ma wysokość w barku ok. 100 cm, długość ciała do 200 cm i masę 60-70
kg. Poroże ma masę do 4 kg.
Daniel-łania jest znacznie mniejsza od byka i osiąga masę 35-40 kg.
W jakich warunkach terenowych przebywa daniel?
Daniel jest zwierzyną aklimatyzowaną u nas w XVI wieku. Sprowadzony został z
krajów śródziemnomorskich. Do końca ubiegłego wieku występował przeważnie jako
zwierzyna parkowa. Obecnie żyje w stanie dzikim. Występuje coraz liczniej,
według szacunku z 1997 r. stan wynosił: 7698 sztuk. Najliczniej w b. woj.
poznańskim - 1168 sztuk, b. woj. bydgoskie - 948, b. woj. pilskie - 612, b.
toruńskie - 577, b. woj. olsztyńskie - 499 sztuk. Odstrzał w 1997 r. wyniósł
2227 szt.
Daniel znajduje ostoję w lasach mieszanych lub liściastych o znacznym podszyciu,
przeplatanych łąkami lub znajdujących się w pobliżu łąk, lecz nie podmokłych.
Jaki jest tryb życia danieli?
Daniel jest zwierzęciem gromadnym. W lecie, w okresie łojnym (upasania się przed
rują), młode byki, łanie i cielęta chodzą razem, a stare byki w odrębnych,
małych chmarach. Mocne łopatacze często chodzą samotnie i rzadko pokazują się w
bardziej otwartych miejscach.
Chmarę byków zawsze prowadzi najmocniejszy, a więc inaczej niż u jeleni.
W okresie godowym (bekowiska) byki odszukują chmary łań, odpędzają od nich młode
byczki i spędzają z łaniami okres godowy.
Daniel jest bardzo ruchliwy i dlatego spotkać go można w ciągu całego dnia. Ze
względu na swoją ruchliwość nie jest on lubiany przez jelenie i sarny, gdyż
stale je niepokoi i dlatego opuszczają one siedliska danieli, jeśli jest ich
dużo w danym łowisku.
Daniel mimo ruchliwości nie lubi wędrować, tak jak np. jeleń, trzyma się raczej
swojej ostoi, a w okresie bekowiska stałych rujowisk (nawet przez szereg lat).
Daniel ma charakterystyczny sposób poruszania się, np. w biegu skacze od razu na
cztery nogi, podobnie jak koza domowa i dlatego jest trudny do strzału w ruchu.
Jest bardzo ostrożny i uważny; ma bardzo dobry wzrok (w przeciwieństwie do
jelenia) i często zmienia swoje przesmyki. Pomimo dość ciężkiej budowy świetnie
skacze i potrafi bez trudu pokonywać przeszkody, nawet dwumetrowej wysokości.
Jak kształtuje daniel swoje poroże?
W wieku 7-8 miesięcy życia (styczeń, luty) daniel rozpoczyna budowę pni pod
przyszłe poroże. Pierwsze poroże nasadza od maja i w sierpniu wyciera ze
scypuły, a nosi je do maja następnego roku. Pierwsze poroże ma kształt krótkich
tyk bez odnóg i bez róży (szpiczak).
Drugie poroże (trzeci rok życia) buduje daniel do sierpnia i wyciera na początku
września. Poroże to ma dwie odnogi, oczną i opierak, a tyki mają różę. Drugie
poroże zrzuca daniel w końcu kwietnia.
Trzecie poroże (czwarty rok życia) buduje daniel do sierpnia i nosi do
kwietnia-maja. Trzecie poroże ma kształt tyk z odnogami oczną i opierakiem oraz
zgrubienie, spłaszczenie na końcu tyki będące zapowiedzią przyszłej łopaty
(łyżkarz).
W następnych latach rozwój poroża ma miejsce głównie w końcowej części tyki,
gdzie powstaje łopata, z przodu równa, coraz wyższa i szersza. Z wiekiem wzrasta
liczba sęków w tylnej części łopaty, a więc inaczej niż u łosia, którego rosochy
mają sęki z przodu. Odnoga nadoczna występuje u danieli niezmiernie rzadko. Byki
stare o dużym i mocnym porożu mają w dolnej tylnej części łopaty długą odnogę
(hak, ostroga). Od jedenastego poroża następuje jego uwstecznianie się.
Poroże u młodych byków-danieli ma kształt zbliżony do litery V, u starych zaś do
litery U, z szerokim, płaskim dołem tej litery (rozłoga ma się do wysokości
mniej więcej jak 1:1).
Wśród danieli i u innej zwierzyny płowej występują nieprawidłowości w rozwoju
poroża, które kwalifikują byka do selekcyjnego odstrzału. Takimi wadami są: brak
opieraka, nierównomierny kształt obydwu tyk, wysokie tyki, nieprawidłowa lub
wąska łopata, bardzo mała rozłoga łopat. Wśród starych byków zdarzają się
wypadki niezrzucania poroża i wówczas spod róży wyrasta nowe poroże, jest ono
oczywiście karłowate i zniekształcone (poroże podwójne).
Jak przebiega ruja danieli?
Ruja danieli (bekowisko) rozpoczyna się w połowie października (bezpośrednio po
zakończeniu rykowiska jeleni) i trwa do połowy listopada. W okresie
poprzedzającym ruję byk przednimi badylami kopie w gęstwinie leśnej wgłębienie,
tzw. dołki rujowe, w które oddaje mocz. To wgłębienie powiększa o tyle, że gdy
położy się w nim, jest mało widoczny. W związku z tym, że w to wgłębienie oddaje
mocz, jest ono bardzo cuchnące. W tych wgłębieniach odbywa się często krycie
łań, prawdopodobnie dlatego, że jego zapach jest dla nich podniecający.
W okresie rui byk zbiera sobie chmarę łań (5-8 sztuk), którą trzyma przez okres
ok. 2 tygodni, jeżeli nie zostanie wcześniej zrogowany i odpędzony przez innego
byka. W tym czasie daniel-byk jest jeszcze bardziej wojowniczy niż jeleń-byk,
ale z uwagi na kształt poroża walki danieli rzadko kończą się tragicznie.
W okresie rui byk stadny prawie nic nie żre i przez to traci wiele ze swej wagi.
W okresie rui byk wydaje chrapliwy głos podobny do beczenia. Beczenie to
rozpoczyna się już w godzinach południowych.
Łania nosi płód 32 tygodnie (220 dni). W czerwcu lub na początku lipca wydaje na
świat jedno lub dwa cielęta. Matka karmi je do grudnia.
Zdolność rozmnażania się daniel osiąga w drugim roku życia.
Łania daniela, podobnie jak łania jelenia, zjada łożysko porodowe, aby nie
pozostawiać śladów swojej obecności ze względu na bezpieczeństwo cielaka.
Przenosi się także w inne miejsce.
Czym żywi się daniel?
Daniel jest roślinożerny, żywi się więc głównie trawą, liśćmi, ziołami i zbożem,
w mniejszym stopniu pędami drzew i krzewów, ponadto korą drzew liściastych i
iglastych. Bardzo chętnie je owoce drzew liściastych, jak żołędzie, bukiew i
kasztany, a także grzyby.
Daniel spałuje mniej niż jeleń i w ogóle czyni mniejsze szkody w lesie. W polu
jednak szkody wyrządzone przez daniele są często większe, gdyż chętnie wychodzi
na żer w pole i wydeptuje uprawy. Daniel żeruje przeważnie w nocy, ale także w
dzień, we wczesnych godzinach popołudniowych. Stare łopatacze żyjące samotnie w
lecie wychodzą na żer tylko w nocy.
Na podstawie czego określa się wiek daniela?
Wiek daniela w łowisku określa się, podobnie jak jelenia, po zachowaniu się i
budowie, natomiast po odstrzeleniu na podstawie uzębienia. W okresie od 5
miesiąca do 26 miesiąca życia wiek daniela określa się na podstawie zakresu
wymiany zębów mlecznych na stałe, a w późniejszym czasie według stopnia starcia
zębów przedtrzonowych i trzonowych oraz koron siekaczy.
Jakie są sposoby polowania na daniele?
Na daniele poluje się od pierwszej soboty przed 1 października do pierwszej
niedzieli po 31 stycznia. Polowanie na daniele należy do rzadkich okazji, gdyż
zwierzyna ta występuje u nas w niewielu łowiskach i w małych ilościach i dlatego
odstrzał musi być z konieczności ograniczony tylko do sztuk selekcyjnych, a więc
o porożu nieprawidłowym, podwójnym, w kształcie podkowy lub z głębokimi zatokami
w łopatach albo o innych nieprawidłowościach.
W polowaniu na daniele stosowane są następujące sposoby: zasiadka, podchód,
podjazd lub cicha nagonka.
Zasiadkę należy robić rankiem lub w południe w miejscach, gdzie zwierzyna
wychodzi na żer, a więc w pobliżu polan leśnych, zrębów, pól i łąk. Zasiadka na
przejściach (przesmykach) zwierzyny daje wątpliwe efekty, gdyż daniele bardzo
często je zmieniają.
Podchód stosuje się w czasie bekowiska, ponieważ daniele mają ustalone rujowiska
i dlatego istnieje możliwość spotkania tam byka. Trudność polega przede
wszystkim na podejściu, gdyż daniel jest bardzo ostrożny i płochliwy.
Podjazd można stosować w każdym czasie, najlepiej w zimie, jednakże nie udaje
się na ogół podjechać blisko i dlatego trzeba decydować się na dalszy strzał.
Polowanie z cichą nagonką polega na użyciu 2-3 naganiaczy, którzy wolno i
spokojnie przepędzą miot. Zmiana przesmyków oraz częste uderzanie danieli do
tyłu, na nagonkę, utrudnia myśliwemu dojście do strzału w czasie pędzenia.
Jak wygląda trop daniela?
Trop daniela jest bardzo podobny do tropu jelenia, różni się tylko wielkością. U
daniela występują bardzo małe różnice wielkości tropu przednich i tylnych
badyli. Długość tropu wynosi 7-8 cm, a szerokość 5-5,5 cm.
Jaka jest korzyść z ubitego daniela?
Dziczyzna daniela jest bardzo smaczna. Skóra oczyszczona z sierści i wyprawiona
nadaje się do wyrobu rękawiczek i innej galanterii. Poroże stanowi cenne trofeum
oraz ma zastosowanie do wyrobu mebli i innych przedmiotów, jak np. lampy.
Daniel nie ma grandli.
Jak dokonuje się wyceny łopat danieli?
Na wycenę łopat danieli składają się:
I. Pomiary [w cm]
1) średnia długość łopat mierzona od dolnej krawędzi róży po ich zewnętrznej
stronie, przez środek łopat, do zatoki między sękami mnożona przez współczynnik
0,5;
2) średnia długość oczniaków mierzona od róży po ich dolnym łuku razy
współczynnik 0,25;
3) średnia długość łopat mierzona od początku rozszerzania się tyki w łopatę
razy współczynnik 1,0;
4) średnia szerokość łopat w najszerszym miejscu razy współczynnik 1,5;
5) średnia obwodów róży razy współczynnik 1,0;
6) suma obwodów tyk mierzonych między oczniakiem i opierakiem razy współczynnik
1,0;
7) suma obwodów tyk mierzonych między opierakiem i łopatą razy współczynnik 1,0;
8) masa poroża razy współczynnik 2,0; jeśli cięcie czaszki jest wzdłuż górnej
szczęki i poniżej oczodołów - odlicza się 0,10 kg, a jeśli nie jest cięta
czaszka - 0,25 kg.
II. Dodatki
9) ubarwienie (jasne do ciemnego) odpowiednio 0-2 pkt.;
10) sęki na łopatach (w zależności od ich wielkości - ponad 2 cm, i ilości)
odpowiednio 0-6 pkt.;
11) moc, kształt i regularność, łącznie 0,5 pkt.
III. Potrącenia
12) niedostateczna rozłoga w stosunku do długości tyk, odpowiednio 0-6 pkt.;
13) wadliwe łopaty 0-10 pkt.;
14) wadliwe krawędzie łopat 0-2 pkt.;
15) niedostateczna równomierność 0-6 pkt.
Ogólną wycenę stanowi suma punktów z pozycji 1-11, pomniejszona o punkty z
pozycji 12-15.
Medalowymi łopatami są:
medal brązowy- 165,00-174,99 pkt.;
medal srebrny - 175,00-179,99 pkt.;
medal złoty - 180,00 i więcej pkt. |